سئوال:
مشاور عزیز، از وقتی به مرخصی اجباری آمده‌ام، شدیدا دنبال کار هستم. درخواست می‌دهم، مصاحبه می‌روم و حتی تا دور دوم و سوم فرآیند مصاحبه پیش می‌روم، اما قبول نمی‌شوم. این را می‌دانم که این روزها به دلیل اینکه خیلی‌ها بیکار شده‌اند، اوضاع بازار کار خراب است و به همین خاطر، به راحتی این را می‌پذیرم و می‌روم سراغ بعدی. اما چون مراحل اولیه را خوب طی می‌کنم ولی از آن فراتر نمی‌روم، با خودم گفتم شاید یک جای کارم ایراد دارد. گرچه نمی‌دانم مشکل از کجاست.
هرکس تا الان برایم نامه رد درخواست فرستاده یا در لینکدین به من درخواست داده، باز از او تشکر کرده‌ام و محترمانه از آنها خواسته‌ام بازخورد بدهند تا ببینم روی چه چیزهایی باید کار کنم. آیا مهارت‌هایی هست که آنها دنبالش بودند و من روی آنها تاکید نکرده‌ام؟ سپس از آنها می‌خواهم که نظر خودشان را بدهند. ولی هیچ جوابی نمی‌گیرم. هیچ‌کدام از شرکت‌ها تا به حال اظهارنظری درباره‌ام نکرده‌اند. تعدادشان هم کم نبوده و هنوز نمی‌دانم چرا. حدس زدم که شاید قضیه شبیه دنیای هنرپیشگی است. کارگردان حس می‌کند آن یکی بازیگر، بیشتر «به تیم آنها می‌خورد». اما حوزه کاری من، بازاریابی است که نیاز به یکسری تجربیات و مهارت‌ها دارد که یا آنها را داری یا نداری. یک زمانی قبل از کرونا، مردم به آدم بازخورد می‌دادند اما حالا، هیچ چیز. آیا توصیه‌ای برایم دارید؟ راهی هست که درخواستم برای بازخورد را بهتر مطرح کنم؟ آیا کارفرماها ناگهان تصمیم گرفته‌اند گاهی بازخورد ندهند؟
پاسخ مشاور:
دوست عزیز، دریافت بازخورد حقیقی از کارفرما پس از رد شدن، همیشه سخت بوده. این چیز جدیدی نیست و محدود به دوران کرونا نیست. اما شاید متوجه شده باشی که این روزها، حتی تمایل کمتری به ارائه بازخورد دارند، چون سرشان شلوغ است. تعداد درخواست‌ها و متقاضی‌ها زیادتر از قبل شده و این به این معنا نیست که هیچ وقت نمی‌توانی مسوول مصاحبه‌ای پیدا کنی که رک و صراحتا به تو بازخورد بدهد. هنوز هم این آدم‌ها پیدا می‌شوند. اما اکثرا، کارفرماها در مورد بیان علت اصلی رد یک متقاضی، احتیاط می‌کنند؛ به خصوص اگر دلیلش یک چیز مشخص نباشد و درکش راحت نباشد. مثلا «ما دنبال کسی هستیم که فلان مهارت را داشته باشد» این درکش راحت است. چند تا دلیل هست که باعث می‌شود کارفرما از ارائه بازخورد در مورد رد متقاضی، اجتناب کند.
- اولین و مهم‌ترین دلیل: گاهی منابع انسانی یا مشاوران حقوقی توصیه می‌کنند که کارفرما این کار را نکند، از ترس اینکه باعث دردسرهای حقوقی شود. مثلا اگر کارفرما بگوید دنبال کسی است که به زبان فرانسه مسلط باشد، پس فردا اگر کسی را استخدام کند که اصلا فرانسوی بلد نیست، ممکن است به این نتیجه برسی که به تو دروغ گفته‌اند و فکر کنی مثلا چون زن بوده‌ای، یا راهت دور بوده یا هر دلیل دیگری مثل این، باعث عدم استخدامت شده. یا شاید کارفرما نگران باشد که مسوولان مصاحبه، نسنجیده چیزی بگویند. مثلا بگویند: «ما دنبال کسی هستیم که سنش پایین‌تر باشد» و تو این‌طور برداشت کنی که «لابد من پیر هستم». درحالی‌که منظور آنها این بوده که این جایگاه شغلی، برای تو یک جور پسرفت است. به همین دلیل شرکت‌ها راه آسان‌تر را انتخاب می‌کنند. کلا بازخورد نمی‌دهند.
- دلیل دوم: گاهی مدیران استخدام از ارائه بازخورد درباره علت رد تو پرهیز می‌کنند چون بیانش، معذبشان می‌کند. بیان این جمله راحت است: «ما دنبال کسی هستیم که تجزیه و تحلیل داده‌ها را در سطح بالاتری بلد باشد.» اما اگر مسوول مصاحبه حس کند به اندازه کافی باهوش نیستی یا مهارت‌های ارتباطی‌ات چنگی به دل نمی‌زند یا بدجور به او زل زده‌ای، چطور اینها را بگوید؟
- دلیل سوم: ارائه بازخورد مفید، زمان می‌برد و مسوولان مصاحبه پرمشغله، معمولا وقت ندارند. خیلی‌ها شغل اصلی‌شان اصلا مصاحبه نیست. این کار را به‌صورت جانبی و در کنار شغل اصلی‌شان انجام می‌دهند و نمی‌توانند زمان خالی پیدا کنند که یادداشت‌ها را بخوانند یا فضا را به یاد بیاورند که به تصمیم درباره رد کارجو منجر شده.
- خیلی‌ها هم آن‌قدر قبلا بازخورد داده‌اند و با برخوردهای نامناسب کارجوها مواجه شده‌اند که دیگر پشت دستشان را داغ گذاشته‌اند. بعضی کارجوها پس از شنیدن دلایل، شروع می‌کنند به بحث با کارفرما. همه کارجوها این‌طور نیستند، اما وقتی یک نفر به تو زنگ می‌زند و اعصابت را به هم می‌ریزد، صرفا به این‌خاطر که به او بازخورد داده‌ای، ممکن است برای همیشه از ارائه بازخورد منصرف شوی.
- بیشتر اوقات هم اگر بازخورد بدهند، مضمونش این است: «تو خوب بودی. ولی آن یکی متقاضی قوی‌تر بود.» این جملات، مبهم است اما بیشتر اوقات، دلیلشان به همین سادگی است، هرچند رضایتبخش نباشد. همه اینها را گفتم که بگویم کارفرماهایی پیدا می‌شوند که مایل به ارائه بازخورد باشند. اگر به مراحل میانی فرآیند استخدام برسی، این احتمال بیشتر است. به خصوص اگر رابطه صمیمانه‌ای با آنها برقرار کرده باشی. اگر به جای تلفن، از طریق ایمیل از آنها درخواست بازخورد کنی، احتمال آنکه جواب بگیری بیشتر است. ایمیل به آنها زمان می‌دهد که قبل از فکر کردن، فکرهایشان را جمع و جور کنند اما وقتی به آنها زنگ می‌زنی، حس می‌کنند آنها را در منگنه قرار داده‌ای. موقع مطرح کردن درخواستت، حواست باشد طوری حرف بزنی که بدانند فقط دنبال بازخوردی، نه به‌دنبال راهی برای تغییر دادن تصمیم‌شان. بهتر است ایمیلت شخصی‌سازی شده باشد. یعنی یک ایمیل مشابه را به همه نفرست. اگر درخواستت، سرسری یا از سر رفع تکلیف، به‌نظر برسد احتمال آنکه اطلاعات مفید دریافت کنی، کم است. راستش را بخواهی، بیشتر ایمیل‌هایی که من دریافت می‌کنم، این‌جوری هستند: «ممنون می‌شوم اگر هر بازخوردی که می‌توانید به من ارائه دهید. چطور خودم را در فرصت‌های بعدی تقویت کنم؟»
اما احتمال دریافت اطلاعات مفید، بیشتر است اگر چیزی در این مایه‌ها بگویی: «از اینکه برایم زمان گذاشتید و درباره حوزه X به من اطلاعات دادید، ممنونم. یک درخواستی داشتم. من شدیدا دوست دارم وارد فلان جایگاه شغلی شوم (نام ببر) و ممنون می‌شوم اگر راهنمایی‌ام کنید که چطور می‌توانم جایگاه خودم را در این رابطه تقویت کنم. آیا نقطه ضعفی هست که باید رفع کنم؟ آیا چیزی هست که از آن بی‌خبر باشم؟» با وجود این ممکن است جوابی دریافت نکنی. این در دنیای کاریابی، طبیعی است پس خیلی خودت را درگیر دریافت بازخورد نکن. اما گاهی مسوولان مصاحبه، اگر بتوانند کمکت می‌کنند، پس امتحانش ضرر ندارد، به‌خصوص در مورد شغل‌هایی که خیلی دوستشان داری.
- در مورد پیشنهاداتی که مشاوران خارجی ارائه کرده‌اند، قبل از پذیرش و به‌کارگیری این پیشنهادات، بررسی کنید که آیا با توجه به شرایط و بافت اجتماعی - اقتصادی کشورمان، اجرای این پیشنهاد به مصلحت است. این وبلاگ مسئولیتی در قبال کاربرد این پیشنهادات توسط خوانندگان ندارد.
- لطفا نظرات و تجربیاتتان را با خوانندگان وبلاگ در میان بگذارید.