چانه‌زنی برای افزایش حقوق: ۶ نکته که کارجویان باید بدانند

پاسخ مشاور:

دوست عزیز، اخیرا مقاله‌ای نوشتم با عنوان «چطور درخواست اضافه حقوق کنیم؟» اما راستش را بخواهی، بهترین زمان برای چانه‌زنی بر سر حقوق، قبل از استخدام است، یعنی زمانی که به تو پیشنهاد داده‌اند اما هنوز جوابی از تو نگرفته‌اند. می‌پرسی چطور؟ با رعایت این نکات:

1. تحقیق درباره حقوق. قبل از هر مصاحبه‌ای، درباره حقوق شغل مربوطه تحقیق کن تا ببینی در صنعت و منطقه جغرافیایی شما، نرخ چقدر است. این مهم است چون ممکن است کارفرما در هر مرحله‌ای از تو بپرسد: «شما چه مبلغی را مدنظر داری.» حتی در اولین تماس تلفنی. نباید غافلگیر شوی و فکر نکرده جواب دهی چون ممکن است با گفتن یک رقم خیلی پایین، سطح خودت را پایین بیاوری یا با گفتن یک رقم نجومی، از رقابت حذف شوی. تحقیق درباره حقوق، زمانبر و خسته‌کننده است و یک منبع واحد وجود ندارد که اطلاعات را گردآوری کرده باشد و هر شرکتی از یک شغل تعریف متفاوتی دارد، سایت‌ها معمولا فقط به حداقل حقوق اشاره می‌کنند. اگر اطلاعات دقیق می‌خواهی، باید با افرادی که در همان حوزه کار می‌کنند صحبت کنی. یا از آژانس‌های کاریابی سوال کنی. وقتی فهمیدی محدوده حقوق چقدر است، ببین چه عواملی باعث می‌شوند جایگاهت در آن محدوده بالا یا پایین برود. چقدر تجربه داری؟ آیا مهارت‌های اضافه‌ای داری که کارفرما را به وجد آورد؟ و سایر عوامل.
2. پاسخ به سوال «حقوق مد نظرتان چقدر است؟» طی مصاحبه، دیر یا زود این سوال را از تو می‌پرسند. خیلی از مقالات توصیه می‌کنند که جواب دقیقی به این سوال ندهیم. مثلا: «من به دنبال یک حقوق منصفانه هستم.» اما بسیاری از مسوولان مصاحبه با این جواب قانع نمی‌شوند و بالاخره مجبور می‌شوی رقمی به آنها بگویی. آنها نمی‌خواهند وقت خود را تلف کنند چون ممکن است حقوق مد نظر تو خیلی از حقوق پیشنهادی آنها بیشتر باشد. می‌توانی این‌طور پاسخ‌دهی: «امکانش هست بگویید محدوده حقوق این شغل چقدر است؟» بعضی از مسوولان مصاحبه به این سوال جواب می‌دهند. پس پرسیدنش، ارزشش را دارد. در غیر این صورت، اگر می‌خواهی گفت‌وگویتان ادامه پیدا کند، باید از قبل، رقمی را در ذهن داشته باشی. برای همین است که گفتم از قبل تحقیق کنی. اگر به درستی تحقیق کرده باشی، احتمالا مظنه دستت آمده. می‌توانی بگویی: «البته هنوز دارم درباره این شغل تحقیق می‌کنم اما بر اساس اطلاعاتی که تا کنون به دست آورده‌ام، دنبال شغلی هستم که بین x تا y دلار پرداخت کند. شما هم با من هم‌عقیده‌اید؟» (آنها می‌دانند که قرار است به نیروی جدید چه مبلغی پرداخت کنند. اما معمولا نمی‌گویند و ترجیح می‌دهند اول از زبان خودت بشنوند).
3. چطور حرف حقوق را پیش بکشیم؟ گاهی کارفرما طی فرآیند مصاحبه اصلا اشاره‌ای به حقوق نمی‌کند. و معمولا اگر کارجو این موضوع را پیش بکشد، همه فکر می‌کنند کار ناپسندی کرده. این خنده‌دار است. تو برای پول کار می‌کنی و حق تو است که درباره آن اطلاعات به دست آوری چون این اطلاعات روی تصمیم‌گیری‌ات تاثیر می‌گذارد. با این حال، از قدیم رسم بوده که کارجو درباره حقوق سوال نکند. این سنت دارد می‌شکند و خیلی‌ها آن را پذیرفته‌اند. البته این را بدان که اگر موضوع حقوق را خودت مطرح کنی، کارفرمایان سنتی ممکن است از آن علیه‌ات استفاده کنند. بهترین موقع برای مطرح کردن حقوق، زمانی است که می‌دانی اگر این موضوع را مطرح نکنی، وقت خودت و کارفرما هدر می‌رود. مثل وقتی که برای ادامه مصاحبه باید به یک شهر دیگر بروی یا باید در چند مصاحبه دیگر شرکت کنی. در این صورت، اگر موضوع حقوق را مطرح کنی و رقم تو با مبلغ پیشنهادی آنها خیلی فرق داشته باشد، از اتلاف وقت طرفین جلوگیری کرده‌ای. در این صورت می‌توانی بگویی: «چون مصاحبه‌ها چندمرحله‌ای هستند می‌خواستم ببینم آیا امکان دارد محدوده حقوق را بفرمایید؟ چون برای وقت شما احترام قائلم.»
4. پس از دریافت پیشنهاد شغلی چه بگوییم؟ اگر پس از دریافت پیشنهاد شغلی به این نتیجه رسیدیم که حقوقش کم است، چه باید بکنیم؟ مهم‌ترین نکته این است که نباید برای این درخواستت دلیل و توجیه بیاوری. کافی است درخواست خود را در یک یا دو جمله مطرح کنی. مثلا: «امکانش هست x دلار بیشتر پرداخت کنید؟» به همین راحتی. پس از گفتن این جمله، سکوت کن. تو درخواستت را مطرح کردی و حالا منتظر جوابی. ممکن است یک دقیقه طول بکشد تا او فکرش را جمع و جور کند و همین ممکن است معذبت کند و وسوسه شوی که سکوت را بشکنی. این کار را نکن چون ممکن است باعث شود او مبلغ را پایین بیاورد.
5. درخواست حقوق بیشتر، اکثر اوقات هوشمندانه است. وقتی پیشنهاد شغلی را دریافت کردی، می‌توانی درخواست حقوق بیشتر کنی، چون در این مرحله، حقوقی که کارفرمایان اعلام می‌کنند معمولا قطعی نیست و جای چانه زدن وجود دارد. اما گاهی اوقات نباید درباره حقوق مذاکره کنی: مثلا اگر در مراحل قبلی به توافق رسیده باشید یا اگر مبلغ پیشنهادی آنها خیلی بیشتر از نرخ بازار باشد. اما اگر با وجود تحقیقات در بازار، هنوز هم مطمئن نیستی که چه مبلغی معقول است، می‌توانی از آنها بخواهی که مبلغ را ۱۰درصد بالاتر ببرند. این‌طوری حتی اگر مبلغ پیشنهادی آنها منصفانه بوده باشد، ۱۰درصد باعث نمی‌شود فکر کنند پرتوقع هستی. نگو «۱۰درصد اضافه کنید.» مبلغ مورد نظر را در ذهنت حساب کن و بگو.
6. اگر جواب منفی بود، چه کنیم؟ اگر درخواست پول بیشتر کردی و جواب منفی بود، هنوز هم اگر بخواهی می‌توانی شغل را قبول کنی. بعضی‌ها فکر می‌کنند اگر در این مرحله، شغل را قبول کنند احمق به نظر می‌رسند. اما این‌طور نیست. حتی پس از مذاکرات بی‌نتیجه هم می‌توانیم یک پیشنهاد را بپذیریم. کافی است بگویی: «از اینکه درخواستم را بررسی کردید ممنونم. آن‌قدر به این شغل علاقه دارم که صرف نظر از تمام صحبت‌ها پیشنهادتان را می‌پذیرم.» و فراموش نکن که مذاکره بر سر حقوق، کاملا طبیعی است. گاهی نتیجه می‌دهد و گاهی نه. اما اگر یک بار جواب «نه» شنیدی، دلیل نمی‌شود که دیگر امتحانش نکنی.

1. در مورد پیشنهاداتی که مشاوران خارجی ارائه کرده‌اند، قبل از پذیرش و به‌کارگیری این پیشنهادات، بررسی کنید که آیا با توجه به شرایط و بافت اجتماعی - اقتصادی کشورمان، اجرای این پیشنهاد به مصلحت است. این وبلاگ مسئولیتی در قبال کاربرد این پیشنهادات توسط خوانندگان ندارد.
2. لطفا نظرات و تجربیاتتان را با خوانندگان وبلاگ در میان بگذارید.