سئوال:
مشاور عزیز،
برای اولین بار بعد از مدت‌ها برای مصاحبه به شرکتی رفتم. در اواسط جلسه، مسوول مصاحبه از من سوالی پرسید که از شنیدن آن کمی تعجب کردم. او پرسید: «بزرگ‌ترین نقطه ضعف شما چیست؟» چند لحظه مکث کردم و در نهایت، دست و پا شکسته به این سوال پاسخ دادم. به نظرم پرسیدن چنین سوالی اصلا درست نیست. شما چه فکر می‌کنید؟ به سوالاتی از این دست چگونه باید جواب داد؟
پاسخ مشاور:
دوست عزیز، همه ما به خوبی می‌دانیم که یکی از توهین‌آمیزترین برخوردها این است که نقاط ضعف یا رفتارهای ناشایست فردی را به رویش بیاوریم. متاسفانه همیشه کسانی هستند که در مصاحبه‌ها با جوینده کار بدرفتاری می‌کنند و از او سوالات توهین‌آمیزی می‌پرسند. مصاحبه‌کنندگان معمولا به درستی آموزش ندیده‌اند. به آنها یاد داده‌اند که در دنیای کسب‌وکار، می‌توانی از کسی که برای اولین‌بار با او ملاقات می‌کنی، هر سوالی که می‌خواهی بپرسی، سوالاتی که در محیط‌های دیگر حتی جرات پرسیدن آنها را نداری. ما در باشگاه ورزشی یا در فروشگاه از کسی سوال نمی‌کنیم که «نقاط ضعف شما چیست؟» همه ما می‌دانیم که این یک مساله شخصی است. هیچ‌کس حق ندارد به واسطه جایگاه شغلی‌اش به دیگران توهین کند. مسوولان مصاحبه نیز حق ندارند از موضع بالا با جویندگان کار برخورد کنند. اما همیشه می‌توانی به این سوال و چهار سوال توهین‌آمیز دیگر که معمولا در مصاحبه‌ها مطرح می‌شوند، محترمانه پاسخ دهی. وقتی یکی از این سوالات را شنیدی، نفس عمیق بکش، لبخند بزن و بدون آنکه برای به‌دست آوردن شغل مربوطه التماس کنی، به سوالات این گونه پاسخ بده:
سوال اول: بزرگ‌ترین نقطه ضعف شما چیست؟
چرا این سوال توهین‌آمیز است؟ چون این یک مساله شخصی است و به جز خود تو به کسی ارتباطی ندارد. به نظر من هر کسی به این دنیا آمده تا رسالتی را به انجام برساند و برای انجام آن، مهارت‌های لازم را داراست.
چگونه به این سوال پاسخ دهیم؟
- مسوول مصاحبه: بزرگ‌ترین نقطه ضعف شما چیست؟
- تو: به گمانم «شکلات»!
- مسوول مصاحبه: بامزه بود، ولی خارج از شوخی، بزرگ‌ترین نقطه ضعف شما چیست؟
- تو: من تلاش می‌کنم مهارتم را در زمینه‌هایی تقویت کنم که در آنها تخصص دارم، مثل طراحی گرافیک. دوست ندارم از این شاخه به آن شاخه بپرم و انرژی‌ام را صرف یادگیری ده‌ها مهارت جدید بکنم که کوچک‌ترین علاقه‌ای به آنها ندارم، مثل اکسل.
سوال دوم: مدیر سابقتان درباره شما چه نظری دارد؟
این سوال توهین‌آمیز است چون مدیر قبلی شما با یک رهگذر که از کنار شما می‌گذرد هیچ فرقی ندارد. چرا نظر او باید تا این حد مهم باشد؟ آیا مسوول مصاحبه تصور می‌کند که یک مدیر، صرفا به واسطه جایگاهش، دارای هوش و ذکاوت خارق‌العاده‌ای است و قدرت تشخیص و قضاوت او، معیاری برای سنجش قابلیت‌های توست؟ مدیر سابق تو ممکن است فرد مناسبی برای ارزیابی تو نباشد.
چگونه به این سوال پاسخ دهیم؟
- مسوول مصاحبه: نظر مدیر سابقتان درباره شما چیست؟
- تو: اگر از او درباره من سوال کنید، به شما خواهد گفت که من به عنوان یک کارمند، در صورت لزوم او را به چالش کشیدم و هرجا به کمک نیاز داشت، درست مثل یک مشاور، توصیه‌های خودم را در اختیار او گذاشتم و به تیم کارکنان کمک کردم به اهداف جاه‌طلبانه دست پیدا کنند.
سوال سوم: ما برای این جایگاه شغلی با بسیاری از افراد مصاحبه کرده‌ایم. چرا باید شما را استخدام کنیم؟
چرا این سوال توهین‌آمیز است؟ آنها با تو قرار مصاحبه گذاشته‌اند چون رزومه تو را پسندیده‌اند. این تصمیم آنها بوده است. پس چرا باید از تو این سوال را بپرسند؟ تو از کجا بدانی؟ تو با سایر متقاضیان دیدار نکرده‌ای اما مسوولان استخدام با ده‌ها نفر مصاحبه کرده‌اند و اینکه چه کسی استخدام شود، به تصمیم آنها بستگی دارد.
هدف از مصاحبه این است که ببینیم آیا میان تو و جایگاه شغلی مربوطه، تناسبی وجود دارد یا خیر. تو درباره خودت اطلاعات داری و آنها درباره جایگاه شغلی. منطقی نیست که از تو بخواهند خودت را با چند غریبه که هرگز آنها را ندیده‌ای، مقایسه کنی.
چگونه به این سوال پاسخ دهیم؟
- مسوول مصاحبه: چرا باید شما را استخدام کنیم؟
- تو: بهتر نیست درباره شرایط و مهارت‌های مورد نیاز صحبت کنیم و ببینیم که آیا من واجد این شرایط هستم یا خیر؟ بسیار خب. تا جایی که من متوجه شدم، شما به شخصی نیاز دارید که میان واحد فروش و پردازش سفارش‌ها هماهنگی ایجاد کند. تصور می‌کنم در حال حاضر ایرادهای فنی‌ای وجود دارد که باعث می‌شود سفارش‌ها به کندی ارسال شوند. شما به فردی نیاز دارید که سفارش‌های «آنی» را از طریق سیستم به ثبت برساند. آیا درست حدس زدم؟
سوال چهارم: پنج سال آینده خود را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
این سوال توهین‌آمیز است چون قرار نیست شرکت با تو قرارداد پنج‌ساله ببندد. اگر استخدام شوی، هیچ تضمینی وجود ندارد که تا یک ماه دیگر اخراج نشوی، چه برسد به پنج سال دیگر. این روزها که امنیت شغلی معنای خود را از دست داده، نباید از کسی انتظار داشته باشیم که بداند پنج سال دیگر دقیقا در چه جایگاهی خواهد بود.
چگونه به این سوال پاسخ دهیم؟
- مسوول مصاحبه: پنج سال آینده را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
- تو: وقتی به آینده فکر می‌کنم، خود را می‌بینم که در حال یادگیری بازاریابی دیجیتال هستم، حوزه‌ای که سال‌هاست به آن علاقه دارم. تجربیاتی در حوزه بین‌الملل کسب خواهم کرد و شاید مهارت‌های رهبری خود را محک بزنم. اما از فرصت‌های جدید نیز غافل نخواهم بود.
سوال پنجم: کمترین حقوقی که می‌پذیرید چقدر است؟
این سوال به قدری توهین‌آمیز است که حق داری جلسه را ترک کنی. این حق تو است که حقوقی منصفانه، متناسب با ارزش خدماتی که ارائه می‌کنی دریافت کنی. چرا باید یک شرکت انتظار داشته باشد که به حقوقی کمتر از نرخ استاندارد و متعارف قناعت کنی؟ پرسیدن این سوال، از روی ناآگاهی و بی‌تجربگی است. این سوال می‌تواند به شکل دیگری مطرح شود: «حقوق دلخواه شما چقدر است؟» چگونه به این سوال پاسخ دهیم؟
دو راه وجود دارد:
- اگر از شنیدن این سوال احساس خوبی دریافت نکردی، می‌توانی در نهایت احترام، جلسه را ترک کنی. به مسوول مصاحبه بگو: «به نظرم من برای این جایگاه شغلی مناسب نیستم. از اینکه زمان خود را در اختیار من گذاشتید، متشکرم.»
- یا مبلغی نسبتا بالا را پیشنهاد کنی و بگویی: «آیا این رقم با بودجه شما همخوانی دارد؟»
- در مورد پیشنهاداتی که مشاوران خارجی ارائه کرده‌اند، قبل از پذیرش و به‌کارگیری این پیشنهادات، بررسی کنید که آیا با توجه به شرایط و بافت اجتماعی - اقتصادی کشورمان، اجرای این پیشنهاد به مصلحت است. این وبلاگ مسئولیتی در قبال کاربرد این پیشنهادات توسط خوانندگان ندارد.
- لطفا نظرات و تجربیاتتان را با خوانندگان وبلاگ در میان بگذارید.